Henryk Grunwald

Henryk Grunwald

Urodzony 14.01.1904 w Łazach k. Warszawy, zmarł 21.03.1958 r. w Warszawie. Uczestnik Powstania Warszawskiego. Rysownik, metaloplastyk, malarz, poeta, złotnik. Prekursor biżuterii unikatowej. Od 1935 r. znany głównie jako twórca form zdobniczych w metalu.

Wykonywał biżuterię ze srebra, miedzi i mosiądzu, kunsztowne naczynia o charakterze dekoracyjno-użytkowym. Był również autorem niepowtarzalnych prac z zakresu kowalstwa artystycznego, które zdobiły gmachy użyteczności publicznej. Po 1945 zaprojektował elementy wystroju wnętrz (kraty, balustrady, obudowy grzejników, świeczniki, kinkiety) dla budynków rządowych, Filharmonii Narodowej ambasad polskich w Berlinie i Pekinie. Jest autorem projektu krat w arkadach Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie.

Pierwsze projekty biżuterii zaprezentował w 1938 r. w Instytucie Propagandy Sztuki. W latach 1945-55 tworzył prace biżuteryjne o tematyce marynistycznej, a także nawiązujące do sztuki górali podhalańskich, motywów ludowych i literackich (Lajkonik, Pan Twardowski) czy też legend warszawskich. Był prekursorem wykorzystywania w biżuterii  niekosztownych materiałów.

Po 1945 r. jego projekty były realizowane przez grawerów – Stefana Chmieleckiego i Wojciecha Jurkowskiego. Od 1946 r.  był współpracownikiem Biura Nadzoru Estetyki Produkcji, a także jurorem i konsultantem spółdzielni Orno. W latach pięćdziesiątych odbiorcami jego prac była Cepelia oraz ambasady. Były to wyroby o charakterze pamiątkarskim. Projekty Grunwalda cechuje graficzność, stosowanie prostych technik warsztatowych, ornamentyki ludowej oraz stylizacje właściwe stylowi Art Déco. Przedstawienia w biżuterii nawiązują do wątków ludowo-baśniowo-literackich. Henryk Grunwald był zwolennikiem połączenia rzemiosła artystycznego ze sztuką.

 

 

Imiennik:

- do 1945 GRUN WALD (dla prac wykonywanych samodzielnie)

- po wojnie prace wykonane przez Stefana Chmieleckiego i Wojciecha Jurkowskiego wg projektów autorskich Grunwalda sygnowano jego gmerkiem oraz cechą imienną S.CH.

 

Edukacja:

- 1929-1930 - stypendium Funduszu Kultury Narodowej we Francji

- 1924-1929 studia z malarstwa, grafiki i dawnych technik warsztatowych w Szkole Sztuk Plastycznych, Warszawa (obecnie ASP, Warszawa), pod kierunkiem Miłosza Kotarbińskiego, Karola Tichego, Karola Stryjeńskiego i Wojciecha Jastrzębowskiego

- nauka rysunku u Adama Rychtarskiego

- studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim (1 rok)

 

Działalność artystyczna:

 

Wystawy indywidualne

- 1930 – Salon Garlińskiego

- 1938 – Instytut Propagandy Sztuki, Warszawa

 

Pośmiertnie

- 2010 – Twórczość w metalu Henryka Grunwalda, Warszawa

- 1998 – Henryk Grunwald. Mistrz kompozycji w metalu, Muzeum Miedzi, Legnica

- 1987 – Metal w twórczości Henryka Grunwalda w okresie powojennej odbudowy kraju, Muzeum Sztuki Złotniczej, Kazimierz Dolny

- 1966 – Swedish Theater, Helsinki

- 1965 – Gal. Kranenburgh, Bergen

- 1961 – Polish Cultural Institute, Londyn

- 1960 – Muzeum Narodowe

 

Wystawy zbiorowe:

- 1950 – Plastycy w walce o pokój

- 1956 – I Ogólnopolska Wystawa Grafiki Artystycznej i Rysunku

- 1939 - Wystawa Światowa w Nowym Jorku (USA) – pokaz sztuki, rzemiosła i przemysłu polskiego

- 1937 - Międzynarodowa Wystawa w Paryżu (Francja)

- 1928 – Wystawa Grupy Rzut, Zachęta

 

Wystawy pośmiertne:

2019 - HANDMADE. Polska sztuka srebra lat 1945 – 1979, Muzeum Miedzi, Legnica

2018 – „PL 100” Galeria Sztuki, Legnica

2011-2012 - Granice srebrnych przestrzeni, Muzeum Sztuki Złotniczej/Oddział Muzeum Nadwiślańskiego, Kazimierz Dolny / Galeria Sztuki, Legnica

2010 - Twórczość w metalu Henryka Grunwalda, targi Biżuterii i Zegarków, Złoto Srebro, Czas, Warszawa

2002 - „Silver Fascinations - Srebrne Fascynacje”, Muzeum Polskie w Ameryce, Chicago, (USA) / Muzeum Miedzi, Legnica / Muzeum Karkonoskie, Jelenia Góra

1998 - Henryk Grunwald. Mistrz kompozycji w metalu, Muzeum Miedzi, Legnica

1987 - Metal w twórczości Henryka Grunwalda w okresie powojennej odbudowy kraju, Muzeum Sztuki Złotniczej, Kazimierz Dolny

 

 

Ważniejsze realizacje:

- 1936-1937 - kandelabry, patery, popielniczki do Pałacu Brühla w Warszawie (siedziba MSZ)

- 1945-1946 - projekt krat wypełniających arkady Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie wraz z najwyższymi odznaczeniami wojskowymi

- 1949-1950 - ozdobne kraty w oknach klatki schodowej, kinkiety, świeczniki, zasłony na grzejniki, balustrady do Pałacu Rady Ministrów

-1955 - elementy metalowe dekoracji wnętrz do Belwederu

-1957 - elementy metalowe dekoracji wnętrz do Filharmonii Narodowej

- 1957-58 - elementy metalowe dekoracji wnętrz do Ambasady Polski w Berlinie (Niemcy) i Pekinie (Japonia)

 

Działalność dydaktyczna:

- 1927-1930 i 1933-1935 – asystentura w Szkole Sztuk Plastycznych w Warszawie w pracowni technik metalowych

 

Nagrody i odznaczenia:

- 1947 - Złoty Krzyż Zasługi

- 1949 - Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski.

 

Prace w kolekcjach:

- Muzeum Miedzi, Legnica

- Muzeum Gliwice

 

Bibliografia:

- 1998 - Henryk Grunwald. Mistrz kompozycji w metalu, Autor wystawy: Krystyna Nowakowska, Legnica 1998

- 1986 - Irena Huml, Metal w twórczości Henryka Grunwalda w okresie powojennej odbudowy kraju, katalog wystawy w Muzeum Sztuki Złotniczej, Kazimierz Dolny

 

Foto. ze zbiorów A.Kasprzak Miller

 

Ostatnio zmieniany piątek, 15 styczeń 2021 16:31