FAKTUROWANIE – jest to pokrywanie powierzchni przedmiotu lub jej wybranych fragmentów drobniutkimi wgłębionymi elementami plastycznymi, skontrastowanymi pod względem faktury z wypolerowaną powierzchnią. (G.M.)
FERETA – zob. ZAPINKA
FERMUAR – zob. ZAPINKA
FIBULA – zob. ZAPINKA
FILIGRAN – połączenie dwóch słów łacińskich: filum – nić i grana – ziarno, dało nazwę technice złotniczej stosowanej już w starożytności. Nić stosowana w tej technice to dwa skręcone druty, które były rozklepywane lub walcowane. Następnie skręcane. Najczęściej spotykanymi motywami są: okrągłe i owalne spirale, tzw, pantofelki, eski i podwójne spirale. Bardzo często fragmenty ze zwijanych skrętek umieszcza się w polach obramowanych grubszym spłaszczonym drucikiem lub warkoczem z trzech lub czterech drucików, ewentualnie tzw. spiralą. Jest to swego rodzaju kontur. Na skrzyżowaniach konturów często znajduje się jedna lub kilka granuli. Dzisiejszy filigran różni się od dawnego przede wszystkim tym, że do około XII wieku przeważał w ornamentyce granulat, a więc ornament z kuleczek; teraz przeważa ornament zbudowany z nici, a wiec skrętek z drutu. Główne odmiany filigranu to filigran z tłem, filigran ażurowy i tzw. objętościowy. Składanie filigranu następuje przez sklejenie i lutowanie elementów, które układane są na blasze pokrytej tłuszczem. Następnie wszystko obsypywano malachitem. (B.A.)
FORGA – zob. KITA
FORMA ZŁOTNICZA – przedmiot trójwymiarowy, w swej bryle nawiązujący do historycznie pojmowanego dzieła sztuki złotniczej, niezależnie od zastosowanych technik i materiałów. (P.M.)
FREZOWANIE – obróbka skrawaniem, podczas którego obrabiane są przedmioty płaskie i kształtowe z różnych materiałów. Do frezowania służą frezy – narzędzia wieloostrzowe, które podczas frezowania wykonują ruch obrotowy, a przedmiot obrotowy przesuwa się. (B.A.)